کلینیک تخصصی دندانپزشکی شامل بخشهای ذیل میباشد:
1. تشخیص و بیماریهای دهان و دندان
تخصصی در دندانپزشکی است که به امر تشخیص ناهنجاریها و بیماریهای بافتهای نرم و سخت دهان میپردازد. این بیماریها ممکن است ویژه حفره دهان باشد و یا بخشی از یک بیماری عمومی که علایم آن در ناحیه دهان بروز کرده است. آفت کوچک، گازگرفتگی گونه، بوی بد دهان، خشکی دهان، تغییرات دهانی همراه با افزایش سن، فلوروزیس، دندان قروچه (براکسیزم)، سرطان دهان و … در این شاخه مورد رسیدگی قرار میگیرد.
متخصصین تشخیص بیماریها با آگاهی از نشانههای دهانی بیماریهای مختلف بدن و امکان نمونه برداری از آنها شانس تشخیص زودرس بیماریهای خطرناک بخصوص سرطانها را افزایش داده و باعث انجام درمانهای بهموقع براي بيماران میشوند.
2. پاتولوژی دهان و فک و صورت (آسیب شناسی)
علمی است که علت، ویژگیها، نحوه عملکرد و تأثیر بیماریهای مرتبط با ناحیه فک و دهان و صورت را کشف و بررسی مینماید. کار در این رشته شامل: تحقیق و تشخیص بیماریها با استفاده از معاینات کلینیکی، رادیوگرافی، میکروسکوپی، بیوشیمیایی و … میباشد. نمونهای از نسج بیمار در کنار نمونه نسج سالم مجاور آن در اختیار پاتولوژیست قرار گرفته و وی با تکنیکهای خاص رنگ آمیزی و جداسازی و يا ديگر تكنولوژيهاي نوين اقدام به تعیین نوع عارضه نموده وطي يك گزارش مبسوط علمي نتيجه را به پزشک معالج جهت انجام صحیح درمان اطلاع ميدهد.
3. رادیولوژی (تصویربرداری) فک و دهان و صورت
تخصصی از دندانپزشکی است که با تهیه و تفسیر تصاویر و اطلاعات بااستفاده از اشعههای تابان به تشخیص و کنترل بیماریها و ناهنجاریهای فک و دهان و صورت میپردازد. دیدن پوسیدگی، عفونت انتهای ریشه، ریشههای باقیمانده در زیر نسج، دندانهای نهفته یا اضافی، کیستها و علایم ناشی از وجود بافتهای توموری از کمکهای علم رادیولوژی است. رادیوگرافیهای تک دندانی، فکی _ صورتی و سیتی اسکن از ناحیه صورت امروزه جزو درخواستهای معمول دندانپزشکان است.
4. دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
در این تخصص دندانپزشکی به امر ترمیم و بازسازی دندانهای طبیعی و تأمین زیبایی ظاهری دندانهای فرد پرداخته میشود. دندانپزشک متخصص ترمیمی، مسئول حذف پوسیدگیها، جبران شکستگیها، رفع نواحی بد رنگ و یا بدشکل در تاج دندانها میباشد. تاج دندانها میتوانند با مواد همرنگ یا «کامپوزیت» و یا مواد فلزی یا «آمالگام» ترمیم شوند. به ترمیم تاج دندان در اصطلاح عامه مردم «پر کردن» و یا «Filling» نیز گفته میشود.
5. اندودانتیکس (تخصص درمان ریشه دندان)
اندودانتیکس علم درمان بیماریهای ریشه دندان است. دندانپزشکان با آگاهی از محتویات ناحيه مغز دندان، شاخصهای سلامت و بیماری آن، درد وعفونت این ناحیه اقدام به «درمان ریشه دندان» یا اصطلاحاً Root Canal Therapy مینمایند. از زمانی که میکروب و سم ناشی از فعالیت آن وارد حفره مرکزی و مغز دندان میشود، فعالیت متخصصان اندو آغاز میگردد. این درمان با نامهای: روت کانال، اندو، عصب کشی و … شناخته میشود که این معمولترین درمانی است که توسط متخصصین این رشته انجام میشود. بیان اینکه دندانی احتیاج به معالجه ریشه دارد و یا به اصطلاح عامیانه عصب کُشی یا عصب کِشی شود در بسیاری از بیماران ایجاد هراس و اضطراب میکند و اغلب ترس آنها ناشی از مطالب نادرستی است که در این زمینه شنیدهاند. بسیاری از بیمارانی که جهت خلاصی از درد فوراً اقدام به کشیدن آن نمودهاند، بعداً پشیمان شده و آرزو میکنند که ای کاش با معالجه ریشه، دندان را نجات داده بودند. خصوصاً آنهایی که جهت جایگزینی آن دندانها با پروتزهای ثابت از هزینه گران این خدمات آگاهی مییابند.
6. پروتزهای دهان و فک و صورت
به هر قطعه مصنوعی و ساخته شده توسط انسان که جایگزین بافت و یا اندام طبیعی از دست رفته بیمار گردد «پروتز» میگویند. اگر تعداد معدودی از دندانها از دست رفته و نوسط تعداد معدودی دندان مصنوعی جایگزین شوند به این نوع پروتز «پارسیلPartial » یا «جزیی» و اگر تمام دندانها از دست رفته باشند و با یک مجموعه کامل مصنوعی جایگزین شوند به آن پروتز کامل «Complete» گقته میشود. اگر پروتز ساخته شده به دندان بچسبد و قابل حرکت دادن و بیرون آوردن از دهان توسط بیمار نباشد به آن پروتز «ثابت Fix» گقته شده و اگر قابل گذاشت و برداشت توسط بیمار باشد به آن پروتز متحرک «Removable» میگویند. متخصصين پروتزهاي دنداني فكي قادرند حتي اجزاي مختلف صورت بيمار كه توسط ضربه يا بيماري از دست رفته باشد را نيز جايگزين نمايند.
7. دندانپزشکی کودکان
محدوده این تخصص دندانپزشکی را سن فرد تعیین میکند، پیشگیری و درمان بیماریهای دهان و دندان از دوران نوزادی و کودکی تا 12سالگی به عهده متخصص این رشته است. از آنجا که کودکان بخاطر شرایط خاص جسمی و روحی روانی از حساسیتهای ویژهای برخوردار هستند بنابراین درمان آنها نیازمند رعایت ظرافتهای خاصی میباشند. دندانهای کودکان در دوره شیری از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در واقع کلید و راهنمای رویش صحیح دندانهای دائمی آنهاست. زود از دست دادن این دندانها و یا دیر افتادن دندانهای شیری هر دو میتواند مشکلات پیچیدهای را به کودک تحمیل نماید. دانش پیشگیری از بروز بیماریها و هنر ایجاد فرهنگ رعایت بهداشت دندانها از جمله مواردی است که دندانپزشکی اطفال را در نوع خود متمایز مینماید.
8. ارتودنسی
ارتودنسی دانش شناخت روابط دندانها، استخوان فکها و تأثیر رشد در ناحیه صورت است. ارتودنتیست وظیفه دارد رویش دندانها را بررسی نموده و چینش آنها را تحت نظر داشته باشد، رشد فکین و ارتباط آنها با هم و نسبت به جمجمه بیمار را نظارت نموده و موقعیت نهایی آنها را مطالعه نماید و در نهایت نیز با اصلاح بینظمیها و کج و معوجیها در قوس دندانی روابط صحیح بین دندانها را ایجاد نماید.
9. پریودنتیکس (درمان بیماریهای لثه و بافتهای نگهدارنده دندان)
این تخصص به پیشگیری و درمان بیماریهای بافتهای حمایت کننده مجاور دندانها و حفظ سلامت، عملکرد و زیبایی این ساختارها (لثه، استخوان فک و …) میپردازد. هر چه لثه فردی زودتر تحلیل رود عمر سلامت دندانهای او کمتر شده و احتمال بیدندانی او چند برابر میگردد. مراقبتهای لازم بعد از جراحی لثه و کشیدن دندان، پریودونتیت (پیوره)، لثه سالم , ژنژیویت (آماس لثه) و جرمگیری و همچنین بیماریهای لثه در این تخصص دنبال میشود.
10. جراحی دهان و فک و صورت
جراحی دهان و فک و صورت به واقع نزدیکترین رشته به پزشکی در بین علوم دندانپزشكی است. حذف کانونهای عفونی فعال و مزمن، خارج کردن دندانهای نهفته و یا اضافی، کمک به رویش دندانها از طریق حذف موانع بافتی و اصلاح روابط استخوانی فک بالا و پایین در کنار جراحی بافتهای سرطانی از جمله موارد قابل انجام توسط جراحان فک و صورت است.