اﺳﺎﻧﺲﻫﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت روغنی ﮔﻴﺎهی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎیی آلی ﻓﺮار ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﭼﺮبی ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. اﺳﺎﻧﺲﻫﺎ و ﻋﺼﺎرهﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﻴﺎﻫﺎن دارویی ﺑﺎ دارا بودن ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺿﺪﻣﻴﻜﺮوبی، ﺿﺪﺳﺮﻃﺎنی، آﻧتی اﻛﺴﻴﺪانی و ﻋﻮاﻣﻞ ﺣﺬف ﻛﻨﻨﺪه رادﻳﻜﺎلﻫﺎی آزاد از ﺗﻮان ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻیی برای ﻛﺎربرد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻃﺒﻴعی ﺟﺪﻳﺪ در ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻏﺬاﻫﺎی ﺧﺎم و ﻓﺮآوری ﺷﺪه دارا میﺑﺎﺷﻨﺪ. مکانیسم عملکردی اسانسها در رابطه با ترکیب شیمیایی و فعالیت ضدمیکروبی آنها بوده، ولی در تمامی موارد از مکانیسم مشابهی برخوردار نیستند، با وجود این در اغلب موارد تأثیر اسانسهای گیاهی بر ساختار دیواره سلولی مورد تأیید قرار گرفته است.
در این راستا پژوهش مروری با هدف بررسی توانایی استفاده از عصارههای گیاهی و اسانسها در کنترل فساد غذاهای چرب طی سالهای 1385 تا 1400 در ایران توسط پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی قزوین انجام شد.
به گفته دکتر رزاق محمودی دکترای تخصصی بهداشت مواد غذایی، در این بررسی، مطالعات اصلی بر روی عصارهها و اسانسهای استخراج شده از خانواده نعناع مانند رزماری، آویشن و مرزه بود. گیاهان چتری مانند زیره و رازیانه در رتبه دوم قرار گرفتند.
مجری اصلی این طرح ادامه داد: بر اساس نتایج مطالعه، اسانسها و عصارههای گیاهی در جلوگیری از فساد غذاهای چرب مؤثر هستند. حفظ مواد غذایی در سلامت کامل و با کیفیت بالا در مراحل مختلف تولید، نگهداری و مصرف، دغدغه اصلی متخصصان صنایع غذایی و تغذیه است. همچنین پیوند گیاهان دارویی و خواص سلامتی موجود در آنها با صنایع غذایی، نه تنها سلامت مصرف کننده را تضمین می کند، بلکه به دلیل وجود عناصر معطر موجود در ترکیبات ثانویه گیاهان، بو و طعم و در نهایت رضایت مصرف کنندگان را افزایش میدهد. بنابراین میتوان آنها را به عنوان جایگزینی برای نگهدارندههای شیمیایی و روشهای نامطلوب مورد استفاده در صنایع غذایی و روشهای نامطلوب مورد استفاده در صنایع غذایی استفاده کرد تا پیامدهای مضری بر سلامت مصرف کننده نداشته باشد.
وی در پایان گفت: قابلیت استفاده از عصاره و اسانسهای گیاهی در کنترل فساد مواد غذایی چرب و ارائه مستندات و نتایج به ارگانهای نظارتی مانند سازمان غذا و دارو، وزارت بهداشت و جهاد کشاورزی به منظور کاربرد راهکارهای مفید برای افزایش ماندگاری و جلوگیری از فساد مواد غذایی پیشنهاد میشود.
گفتنی است در این پژوهش علی مهرابی ، نسیم بیگلری خوش مرام و هاجر خدمتی مرصع، کارشناسان ارشد ایمنی محصولات غذایی همکاری داشته اند.